Hoe belangrijk is duurzaamheid voor de bedrijven uit de chemie, kunststoffen en farma?
"Iedereen beseft dat onze wereld voor belangrijke uitdagingen staat op het vlak van het gebruik van energie en natuurlijke grondstoffen. Bovendien moeten we een groeiende wereldbevolking voorzien van voedsel, drinkwater en een kwaliteitsvolle gezondheidszorg. Hoe je het ook draait of keert, dat lukt niet zonder de producten en de innovaties uit de chemie en life sciences. Duurzaamheid is onze bestaansreden. Het zit ingebakken in ons DNA om oplossingen te zoeken voor die wereldwijde uitdagingen."
Waaraan merkt u dat precies?
"In 2009 was essenscia de eerste federatie in Europa met een sectoraal duurzaamheidsrapport. Intussen zijn we toe aan de vijfde editie waarin we duidelijk de link leggen naar de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties. Omdat we ervan overtuigd zijn dat onze bedrijven in België 'part of the solution' zijn om die ambitieuze doelstellingen te helpen behalen. De productie van onze industrie is de voorbije 25 jaar verdrievoudigd, maar onze bedrijven zijn er wel in geslaagd om die economische groei te realiseren met een sterk verminderde milieu-impact. De uitstoot van broeikasgassen per geproduceerde ton is met liefst 80% gedaald en de energie-efficiëntie is met 60% verbeterd. Maar belangrijker nog: de sector produceert niet enkel op een steeds duurzamere manier, de producten en technologieën die ze ontwikkelt zorgen op hun beurt voor meer comfort en minder uitstoot."
"Er zijn tal van voorbeelden. We ontwikkelen lichtere materialen waardoor wagens en vliegtuigen minder verbruiken. We maken kunststoffen om huizen en gebouwen optimaal te isoleren. Geconcentreerde wasmiddelen verlagen het energieverbruik. Slimme materialen zorgen voor een hoger rendement van zonnepanelen en windturbines. En ga zo maar door. De chemie is op die manier de moeder van alle industrieën. Ze biedt andere sectoren de essentiële bouwstenen om producten te maken voor een duurzamere wereld."
Kunt u dat concreet maken?
"Er zijn tal van voorbeelden. We ontwikkelen lichtere materialen waardoor wagens en vliegtuigen minder verbruiken. We maken kunststoffen om huizen en gebouwen optimaal te isoleren. Geconcentreerde wasmiddelen verlagen het energieverbruik. Slimme materialen zorgen voor een hoger rendement van zonnepanelen en windturbines. En ga zo maar door. De chemie is op die manier de moeder van alle industrieën. Ze biedt andere sectoren de essentiële bouwstenen om producten te maken voor een duurzamere wereld."
Hoe overtuigt u sceptici ervan dat de chemie en life sciences een bondgenoot zijn in de energietransitie en de aanpak van de klimaatuitdaging?
"Door hen te wijzen op die krachtige hefboomfunctie. Natuurlijk kan je niet produceren zonder grondstoffen of energie. Maar het gaat erom of je milieuvriendelijk produceert - en daarin zijn onze bedrijven in België zonder blozen wereldtop - en over wat je maakt en welke toegevoegde waarde dat oplevert. En het zijn net de producten uit de chemie en aanverwante sectoren die ervoor zorgen dat we met z'n allen een veelvoud aan energie en emissies besparen tijdens de gebruiksfase van allerlei consumentengoederen. In het verkeer, in de bouw, in de landbouw, noem maar op. De energie die je niet gebruikt, is per slot van rekening nog altijd de meest milieuvriendelijke."
Op welke vlakken valt er nog vooruitgang te boeken?
"We hebben al een lange weg afgelegd en we naderen voor sommige milieu-indicatoren de grenzen van wat met de huidige technologieën technisch en fysisch haalbaar is, maar ook de laatste jaren blijven we onze prestaties verbeteren. Sinds 2001 zijn de meest voorkomende emissies meer dan gehalveerd, het gebruik van kwaliteitswater is de laatste tien jaar met een vijfde gedaald en de sector tekent voor slechts vijf procent van het industrieel afval in België. En dat terwijl de productie in diezelfde periode verdubbeld is. Dat zijn mooie cijfers, maar we hebben de ambitie om nog beter te doen door te blijven innoveren. Zo is de sector goed voor bijna 1 patent per dag. Dat is toch een cijfer om even bij stil te staan, dag na dag levert onze industrie een nieuwe uitvinding en vaak staat die in het teken van duurzaamheid. De omschakeling van een lineaire naar een meer circulaire economie zal dan ook worden aangedreven door onze sector. Net als de transitie naar een competitieve koolstofslimme economie, waarin we CO2 niet langer zien als broeikasgas, maar als waardevolle grondstof."
Wat zijn volgens u de grootste uitdagingen voor de nabije toekomst?
"Ik zie drie grote uitdagingen. De eerste is om voldoende jongens en meisjes warm te blijven maken voor een wetenschappelijke of technische studierichting. Kennis is in ons land de voornaamste grondstof. Een nauwe samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven is dus essentieel, zoals bij duaal leren. Ten tweede is het veilig gebruik van chemische stoffen een belangrijke uitdaging. Als het bewezen is dat bepaalde chemicaliën schadelijk zijn voor mens of milieu, dan is het logisch dat de sector op zoek gaat naar alternatieven. Maar die beoordeling en bewijskracht kan enkel binnen een objectief wetenschappelijk en wettelijk kader. Met de Europese REACH-wetgeving beschikken we over een evenwichtig beleidsinstrument dat heel wat expertise verenigt. Het is belangrijk om de visies van die onafhankelijke experten, gebaseerd op strikte kwaliteitscontroles en de meest strenge testmethoden, als maatstaf te nemen en emoties niet te laten primeren op wetenschap."
"Tot slot is er de omschakeling naar een circulaire economie. De manier waarop chemiebedrijven werken, is eigenlijk een schoolvoorbeeld van circulaire economie avant la lettre. Neven- en afvalstromen van een bepaald productieproces binnen het ene bedrijf worden ingezet als bouwsteen voor een productieproces bij een ander bedrijf. Zo sluit je economische kringlopen en verklein je de vraag naar primaire grondstoffen. Met de expertise in onze sector kunnen we erin slagen om niet alleen nog meer te recycleren, maar ook om meer te dematerialiseren en verder te innoveren in hernieuwbare chemicaliën en technologieën als waterstof of het gebruik van CO2 als grondstof. Zo is chemie meer dan ooit de wetenschap en de industrie van de 21e eeuw."
